Systemisch werk, ook bekend als familieopstellingen of systemische therapie, is een benadering binnen de psychotherapie en counseling die zich richt op de interacties en dynamiek binnen systemen, zoals families, organisaties en andere sociale groepen. Het is gebaseerd op het idee dat individuen deel uitmaken van grotere systemen en dat hun welzijn en gedrag sterk worden beïnvloed door de onderliggende patronen en relaties in die systemen.
Het systemisch werk benadrukt dat problemen of symptomen van een individu niet los kunnen worden gezien van de bredere context waarin ze zich voordoen. Het richt zich op het verkennen van de verborgen dynamiek, loyaliteiten en onbewuste patronen die in systemen kunnen bestaan en die van invloed zijn op het welzijn van de betrokkenen.
Een belangrijk instrument in systemisch werk zijn opstellingen. Tijdens een opstelling wordt een representatieve groep mensen of objecten (zoals symbolen, figuren of vloerankers) gebruikt om de leden en de structuur van een systeem visueel voor te stellen. Bij een familieopstelling worden bijvoorbeeld familieleden of belangrijke personen in het leven van een individu gerepresenteerd. Deze opstelling helpt om de onderlinge relaties, dynamiek en eventuele verstoringen in het systeem zichtbaar te maken. Door dit proces kunnen onopgeloste conflicten, verstrikkingen of verstoorde loyaliteiten aan het licht komen die van invloed zijn op het welzijn van individuen binnen het systeem.
Systemisch werk streeft naar het herstellen van balans en harmonie in systemen door het verkennen en aanpakken van onderliggende dynamieken en belemmeringen. Het kan worden toegepast op verschillende gebieden, zoals individuele therapie, gezinstherapie, relatietherapie en organisatieontwikkeling. Het doel is om bewustwording te creëren, inzicht te verschaffen en nieuwe perspectieven en mogelijkheden te ontdekken die bijdragen aan het welzijn en de groei van individuen en systemen.
Het systemisch werk is ontwikkeld door verschillende pioniers, waaronder Bert Hellinger, en heeft zijn wortels in de systemische familietherapie. Het is uitgegroeid tot een waardevolle benadering die wordt toegepast door professionals in de psychologie, counseling, coaching en andere therapeutische disciplines. Het biedt een holistische kijk op het begrijpen van menselijk gedrag en relaties, en helpt individuen en systemen om veerkrachtig en gezond te functioneren.